فیلم های عکسبرداری هوایی
فهرست مطالبی که در ادامه مطلب بیان می گردد:
هواپیماهای عکسبرداری هوایی
استریوسکوپ ها
دوربینهای عکس برداری هوایی
فیلم های عکسبرداری هوایی
هواپیماهای عکسبرداری هوایی
هواپیماها یکی از ارکان اصلی سنجش تصویری است.هر نوع هواپیمایی که دارای پاره ای استاندارد های لازم باشد می تواند برای مصارف عکس برداری هوایی به کار گرفته شود . از جمله اینکه : هواپیما دارای پنجره های مناسب و در نتیجه دید کافی برای خلبان و ناوبر و خدمه باشد . ضمناً باید فضای کافی برای نصب دوربین و ابزار مربوطه بوده به طوری که عکاس و خلبان جای راحت و مناسبی داشته باشند . از نظر سوخت نیز هواپیما باید لااقل برای شش ساعت پرواز بتواند با خود بنزین حمل نماید و بالاخره هواپیما دارای ثبات کافی در هوا بوده و کمترین لرزش را داشته باشد تا تصویر حاصله دارای حداقل خطای عکس گردد . این هواپیما برای امور مهندسی عمومی می تواند دارای سقف پروازی تا حدود 25000 پا( 8000 متر ) باشد . ضمناً کابین هواپیما باید دارای تجهیزات اکسیژن ( برای 10000 پا به بالا ) بوده و هوای درون آن بتواند به خوبی سرد و یا گرم شود . بنابراین می توان نتیجه گرفت که امکان تغییرات لازم در اغلب هواپیماها به منظور آماده کردن آنها برای عکس برداری موجود است ، مضافاً به اینکه اگر هواپیما برای عکس برداری آماده بوده و دارای شرایط لازم نیز باشد می توان با ایجاد سوراخی در کف هواپیما و نصب درب کشویی آن را برای عکس برداری مهیا نمود .
استریوسکوپ ها
چون برای دیدن اجسام با چشم و به صورت عادی ، شعاع های دید در نقطه مورد نظر یکدیگر را قطع می نمایند ، لذا برای جدا کردن عمل دید هر چشم از دیگری از استریوسکوپ استفاده می شود . به عبارت دیگر ، خاصیت استریوسکوپ موازی نگه داشتن دید هر چشم و در نتیجه ، ایجاد دو تصویر جداگانه و مستقل در چشم ها می باشد که پس از رسیدن این تصاویر به مرکز بینایی مغز ، با هم ترکیب شده و ایجاد تصویر برجسته را خواهد نمود . استریوسکوپ ها تحت دو عنوان استریوسکوپ جیبی و آیینه ای بررسی می شوند .
- استریوسکوپ جیبی( Pocket Stereoscopes ) :
استریوسکوپ جیبی از دو عدسی بر روی یک پایه تشکیل شده که فاصله مرکز دو عدسی از یکدیگر 75 – 55 میلی متر ، یعنی معادل فاصله بین مردمک دو چشم ، قابل تغییر است . در بعضی از انواع ، این فاصله ثابت و معادل با فاصله متوسط بین دو چشم ، یعنی 65 میلی متر می باشد .بزرگ نمایی این استریوسکوپ ها بین 3 – 2 برابر ، بر حسب کارخانه سازنده می باشد . در موقع کار با این دستگاه ، در هر مرتبه ، یک سوم پوشش مشترک یک جفت عکس هوایی می تواند برجسته دیده شده و مورد تفسیر و اندازه گیری قرار گیرد . ضمناً برای دیدن یک سوم دیگر ، می توان جای عکس رو و عکس زیر را عوض نمود و برای بقیه که ظاهراً غیر قابل دید است ، باید لبه عکس رویی را برای برجسته بینی با انگشت کمی بالا گرفت . استریوسکوپها برای برجسته بینی عکسهای هوایی بکار میروند.
- استریوسکوپ آیینه دار ( Mirror Stereoscopes ) :
اساس این دستگاه مشابه استریوسکوپ جیبی است . این دستگاه کامل تر و بهتر از استریوسکوپ جیبی بوده و علاوه بر عدسی چشمی برای دید عالی ، یعنی حدود 1 – 8/0 برابر ، دارای عدسی های چشمی اضافی برای بزرگ نمایی 3 و 8 و 6 برابر نیز می باشد . وجود آیینه و منشور باعث زیاد شدن فاصله بین دو عکس در موقع دید سه بعدی می گردد و عکس ها روی هم قرار نگرفته و در نتیجه یک مرتبه ، تمام پوشش مشترک طولی 70% - 60 می تواند مورد مطالعه و تفسیر قرار گیرد .
دوربینهای عکس برداری هوایی
دوربینها به فراوانی در سنجش تصویری مورد استفاده قرار می گیرنددر طرح و عمل ، یک دروبین عکس برداری معمولی بی شباهت به چشم انسان نمی باشد . هر یک از آنها شامل یک محفظه یا اطاقک بوده که یک طرف آن عدسی قرار گرفته و در جهت دیگر قشر حساس به نور ( در چشم شبکیه و در دوربین فیلم ) واقع است . عدسی شعاع های نورانی حاصل از انعکاس اجسام را جمع آوری و به قشرهای حساس منتقل می نماید . قسمت پلک یا دیافراگم در دوربین مقدار و مدت نور را تنظیم می کند . زمانی که عدسی یک دوربین روی بی نهایت تنظیم می شود ، فاصله عدسی تا فیلم را به نام « فاصله کانونی » گویند و سطحی را که فیلم به صورت مسطح و صاف قرار می گیرد « سطح کانونی » نامیده اند . پلک دوربین ممکن است پشت عدسی و یا بین عوامل تشکیل دهنده عدسی و یا بلافاصله در صفحه و سطح کانونی ، جلو فیلم قرار بگیرد . شدت نور و زمان عکس گیری ممکن است با تغییراتی در عرض پرده یا قطر شکاف دیافراگم تغییر داده شود . پلک های بین عدسی متشکل از تعدادی صفحات فلزی با پوشش های مشترک بوده که به وسیله یک دنده به سرعت باز و بسته می شود . از نظر کلی دوربین های عکس برداری هوایی نیز شبیه به دوربین های معمولی بوده با این تفاوت که از لحاظ ساختمانی ، طوری ساخته شده اند که می توان آنها را در هواپیما و جای ثابت نصب نمود و قادرند پاره ای از مراحل عکس برداری هوایی را به طور اتوماتیک انجام دهند .
هر دوربین عکس برداری هوایی از چند قسمت به شرح زیر تشکیل شده است :
- بدنه به اضافه قسمت محرکه – ممکن است با دست کار کند یا به وسیله موتور کوچک الکتریکی که قدرت خود را از نیروی برق هواپیما می گیرد ، عمل نماید .
- عدسی به اضافه فیلتر – معمولاً ، عدسی در دوربین های عکس برداری هوایی از چند قطعه متصل به هم تشکیل شده است .
- تشکیلات پلک ( Shutter ) و دیافراگم – که کار آن تنظیم مقدار و زمان نور لازم به فیلم در دوربین می باشد . عمدتاً تشکیلات پلک در دوربین های عکس برداری هوایی بین قطعات عدسی قرار گرفته اند .
- مخزن فیلم که دارای دو قرقره ، یکی خالی و دیگری حامل فیلم خام بوده و به تدریج که عکس برداری ادامه پیدا می کند ، فیلم از حلقه خام بر روی حلقه دوم انتقال می یابد . مقدار فیلمی که در یک حلقه وجود دارد کاملاً متفاوت و بر حسب نیاز و مارک کارخانه متفاوت است .در کنار روش سنتی عکس برداری هوایی ، روش پیشرفته تری نیز وجود دارد که آن استفاده از روش عکس برداری الکتریکی است . در این روش به جای استفاده از دوربین های عکس برداری هوایی که با فیلم کار می کنند از دوربین های عکس برداری دیجیتالی استفاده می شود . که به جای فیلم از دو قطبی های حساس به نور استفاده می کند ، البته تصاویر حاصله مانند عکس های حاصل از ظهور عکس های هوایی دو بعدی است و به جز کیفیت ، تفاوتی دیگر در عکس ها نیست . دوربین های دیجیتالی به دلیل مجهز شدن به سیستم کامپیوتری و کارکرد کامپیوتری آنها نسبت به دوربین های فیلمی عملکرد بهتری دارند . برای نمونه چون در این سری دوربین ها همزمان با عکس برداری در همان پرواز عکس ها قابل مشاهده هستند می توان به سرعت به اطلاعات مورد دلخواه دست یافت ولی در مورد دوربین های فیلمی زمان زیادی تا به مرحله ظهور رساندن فیلم ها نیاز است . از آنجایی که دوربین های دیجیتالی از یک بسترقابل استفاده مجدد بهره می برد می توان اطلاعات روی ممری ( حافظه ) را پاک و دوباره پر کرد . به علاوه عکس های دیجیتالی را می توان بارها و بارها کپی گرفته بدون آنکه از کیفیت آنها کاسته شود . به دلیل تمام این امکانات است که با اینکه این دوربین ها جدید هستند و هنوز مدل های متفاوتی از دوربین های عکس برداری هوایی دیجیتالی وجود ندارد ولی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند
فیلم های عکسبرداری هوایی
در کار عکس برداری هوایی انواع فیلم ها مورد مصرف دارند . اصولاً هر فیلم عکاسی عبارت است از ورقه ای از جنس پولیستر است که یک طرف آن به قشر حساس به نور آغشته شده و اصطلاحاً آن را امولسیون می نامند . در سمت دیگر فیلم ، برای جذب انعکاسات نابجای نور و به عنوان ضد هاله ، مواد شیمیایی لازم قرار می دهند . در موقعی که پلک دوربین حتی برای چند صدم ثانیه یا کمتر باز می شود ، نور وارد دوربین شده و تصویر ناپیدایی بر روی فیلم می سازد . که پس از عملیات ظهور و چاپ ، این تصویر به راحتی می تواند با چشم دیده شود .
فیلم های مورد استفاده در عکس های هوایی به ترتیب پانکروماتیک ( سیاه و سفید ) ، رنگی و رنگی مادون قرمز هستند .
- فیلم های پانکروماتیک یا سیاه و سفید ( Panchromatic ) :
این فیلم ها که در مصرف عمومیت دارند ، همان فیلم های سفید و سیاه منفی معمولی می باشند و میزان حساسیت آنها به نور به اندازه چشم انسان است . فیلم های پانکروماتیک چنانچه دارای « سرعت » استاندارد باشد ، ایجاد « تن » ها و سایه روشن های خوب نموده و قدرت نقش گیری و وضوح خوبی دارد . این فیلم ها که معمولا ً « Pan » نیز خوانده می شوند دارای حساسیت بیشتری نسبت به نور قرمز هستند و در نتیجه ترکیب آن با فیلترهای مخصوص تیرگی هوا می تواند ایجاد تصویر بهنری نماید . تصاویر بر روی فیلم های پانکروماتیک ایجاد سایه هایی به رنگ خاکستری نموده که در مقایسه با طبیعت اجسام و رنگ های گوناگون می توان تفاوت عوارض را با توجه به رنگ هایشان تشخیص داد . این فیلم برای تشخیص تفاوت رنگ ها ارجحیت لازم را دارد ولی از آنجا که از نظر نور سبز کمبود حساسیت دارد ، لذا تشخیص گونه های نباتی را مشکل می سازد . معمولاً با این قبیل فیلترها ، فیلتر زرد نیز به کار برده می شود .
- فیلم های رنگی :
همان طور که اشاره شد فیلم های سیاه و سفید فقط تن خاکستری دارند ولی فیلم های رنگی علاوه بر تن ، دارای فام و رنگ نیز می باشند و چشم انسان قادر است بین پنجاه تا صد برابر بیشتر از خاکستری ترکیب رنگ ها را تشخیص دهد . عموماً کار با کارهای رنگی و تشخیص و تفسیر پدیده ها بسیار راحت تر و بهتر از فیلم های دیگر است . فیلم های رنگی به سه رنگ اصلی آبی و سبز و قرمز حساسند . پس از عکس گیری و ظهور ، روی آنها ایجاد تصاویر با رنگ هایی تقریباً طبیعی و به صورت مثبت همانند آنچه در طبیعت با چشم می توان دید ، می شود . در مقایسه با فیلم های سیاه و سفید ، می توان گفت که فیلم های رنگی دارای محدودیت های عکس برداری بیشتر بوده ، از جمله اینکه باید در هوای آفتابی و نور خورشید درخشان عکس گرفت .اطلاعات زمینی بر روی فیلمها ثبت می گردد.
فیلم رنگی مادون قرمز:
فیلم رنگی مادون قرمز فیلمی است با رنگ کاذب و دگرگون شده که طرز قرار گرفتن لایه های حساس آن با فیلم رنگی معمولی مغایرت دارد . این نوع فیلم در واقع ، برای تشخیص انعکاسات گیاهان سبز و سالم از عوارضی که برای استتار به رنگ سبز رنگ آمیزی شده ، طرح گردیده و در قشر حساس نسبت به سبز ، قرمز و مادون قرمز حساسیت نشان می دهد . با این فیلم ها فیلتر زرد جهت جذب طیف آبی به کار می رود . فیلم های رنگی مادون قرمز قابلیت بسیار خوبی در گرفتن تشعشعات ، پس از عبور از مواد تیره کننده هوا را دارد . بعد از ظهور و چاپ ، این فیلم ها با مقایسه با رنگ های طبیعی ، دارای رنگ های غیر طبیعی می باشند ، بنابراین کاربرد آنها در کشف عوارض مستقر در متن طبیعت حتمی است . در این فیلم ها ، پوشش و برگ نباتات خزاندار به رنگ آجری یا قرمز بوده در حالیکه پوشش های رنگ آمیزی شده غیرزنده سبز ، به رنگ آبی یا ارغوانی ظاهر می شوند ، چنانچه عوارض استتار شده با فیلم های رنگی معمولی مقایسه شوند ، به سادگی قابل تشخیص هستند .
موقعیت یاب جغرافیایی
در هنگام عکس برداری ، این وسایل ، عکاسی هوایی یا ناوبر هواپیما را قادر می سازد ، موقعیت لحظه به لحظه هواپیما و دوربین را نسبت به نقاط زمینی زیر هواپیما کنترل کنند . این وسایل در هدایت هواپیما بر روی خط پرواز استفاده می شوند . وسایل این بخش تحت عنوان کلی GPS ها معروفند Global Positioning System ))که می توانند به راحتی مکان و موقعیت شما یا هواپیمای شما را تعیین و هماهنگ کنند . این وسائل مکان یابهای جغرافیایی هستند.
