آبخیزداری در ایران
تاریخچه فعالیت های آبخیزداری در ایران
مقطع زمانی 1338 - 1328 :
سال 1328 – تشکیل ادارات بررسی های آب وخاک وحفظ منابع در وزارت کشاورزی
سال 1337- گزارش کارشناسان فائو درباره وضعیت خطرناک فرسایش خاک در ایران
سال 1338 – اجرای عملیات نمونه حفاظت خاک در زیر حوزه سیراچال کرج توسط کارشناسان فائو
مقطع زمانی 1347 - 1339 :
اولین گزارش نسبتاً مفصلی که در مورد فرسایش خاک وحفاظت آب وخاک در ایران انتشار یافت گزارش کارشناسان فائو به زبان انگلیسی بود که درسال 1341 توسط کمیته حافظت آب وخاک وزارت کشاورزی به فارسی برگردانده شد.
در سال 1339 همزمان با شروع عملیات احداث سدهای بزرگ مخزنی بویژه سدکرج ، متعاقب ارائه گزارش کارشناسان فائو ، خطر رسوبگذاری در مخازن این سدها مورد توجه قرار گرفت . در همین سال اولین برنامه آزمایشی حفــاظت خــاک در حوزه فرعی سیراچال ( بخشی از حوزه آبخیز سد کرج ) درمساحت 600 هکتار به مرحله اجراء درآمد.
سال 1347 دفتر فنی خاک بمنظور مبارزه با فرسایش بادی ، تثبیت شن های روان وافزایش عمر مفید سدهای در دست بهره برداری بویژه سدهای سفید رود وامیر کبیر تأسیس گردید.
مقطع زمانی 1357 - 1348 :
از سال 1348 به بعددامنة فعـالیتهای دفترفنی خاک برروی حوزه های آبخیز سدهای دز ، سفید رود و امیر کبیر متمرکز گردید . در این سال اولین اعتبارات به طرحهای حفاظت از آبخیزها تخصیص پیدا کرد.
درسال1349 – اولین طرح آبخیز داری توسط فارغ التحصیلان دانشکده جنگلداری کرج تهیه شد.
در سال 1350 متعاقب توسعه فعالیتهای آبخیزداری وبمنظور ایجاد هماهنگی بین واحدهای اجرائی دست اندر کاردر فعالیتهای آب وخاک وعرصه های آبخیز وهمچنین جلوگیری از تداخل وظایف شورایعالی آبخیز داری به ریاست معاون نخست وزیر در امورعمرانی تشکیل گردید.
سال 1351- دفتر فنی خاک که در سال 1347 تأسیس شده بود در این سال به دفتر حفاظت خاک وآبخیزداری تبدیل شد . تشکیل این دفتر رابه لحاظ توسعة چشمگیر فعالیتهای آبخیزداری میتوان نقطه عطفی در تاریخ آبخیزداری کشور بحساب آورد.
سال 1353 – اولین طرح جامع آبخیزداری توسط کارشناسان ایرانی تهیه گردید.
طی این دوره 10 ساله جمعاً 698 هزار هکتار از آبخیزهای کشور تحت پوشش عملیات آبخیزداری قرار گرفت وبراین اساس متوسط عملکرد سالانه 8/69هزار هکتار بوده است .
مقطع زمانی 1369 - 1358 :
در این دوره با نگرش به اقدامات اجرایی انجام شده در دوره های قبل و، ضرورت انجام مطالعات پایه وجامع آبخیز داری به نحو ملموس تری رخ مینمود . لذا انجام مطالعات جامع وتفصیلی- اجرایی در سطح نسبتاً وسیعی توسط کارشناسان ایرانی دنبال شد. برا این اساس جمعاً4/1 میلیون هکتار از آبخیزهای کشور تحت پوشش عملیات اجرائی آبخیزداری قرار گرفت .
متوسط عملکرد سالانه در این دوره 12 ساله 3/117 هزار هکتار بوده است .
مقطع زمانی 1379 - 1370 :
ارتقاء تشکیلات آبخیزداری کشور از سطح یک دفتر به یک معاونت در وزارت جهاد سازندگی موجب گسترش کمی فعالیتها واهداف آن گردید .
طی این دوره 10 ساله سالانه بطور متوسط 907 هزار هکتار ودر مجموع سطحی بالغ بر067/9 میلیون هکتار زیر پوشش عملیات آبخیزداری قرار گرفت.
مقایسه سطح عملکرد فوق نسبت به دهه قبل حدود 8 برابر افزایش نشان میدهد . در طی این دهه فعالیتهای آبخیزداری دراکثر استانهای کشور در سطح گسترده ای به مرحله اجراءدرآمده است.
سال 1380 :
پائیز 1380- با ادغام وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی وتشکیل وزارت جهاد کشاورزی ، معاونت آبخیزداری وسازمان جنگلها ومراتع کشور در یکدیگر ادغام گردیدند. حجم عملیات انجام شده در این سال 1360 هزار هکتار بوده است.
