گسلها شکستگیهایی همراه با تغییر مکان نسبی اند که در آن ها به موازات سطح گسل جابه جایی دیده نمیشود. طول و جابجایی گسلها بین چند سانتی متر تا چندین کیلومتر متغیر است.
امتداد : شیب وامتداد گسل ها همانند شیب و امتداد طبقات، اندازه گیری می شود . بنابراین امتداد گسل امتداد خطی افقی در سطح گسل است که مقدار آن بابیان زاویه ای نسبت به شمال مشخص می شود.
شیب : زاویهی بین سطح افق و سطح گسل راشیب گسل می نامندشیب گسلها اغلب بسیار متغیراست به طوری که شیب زیاد یک گسل در سطح زمین می تواند در اعماق کم شده و حتی به صفر نزدیک شود. تغییرات شیب تابع ناهمگنی سنگها و نوع آن هاست . انغطاف پذیری سنگها موجب کاهش شیب می شود .
کمر بالا و کمر پایین : قطعهی روی سطح گسل را کمر بالا و قطعهی زیرین آن را کمر پایین مینامند.
انواع گسل |
بر اساس نحوه و میزان حرکت نسبی در امتداد گسلها که ناشی از نحوه تشکیل آنها است، گسلها را به رده هایی زیر تقسیم می نمایند.
گسل عادی normal fault
گسل معکوس reverse fault
گسل امتداد لغز strick slip fault
گسل امتداد لغز strick slip fault
در گسل های امتداد لغز جابه جایی به موازات امتداد گسل روی می دهد و بر اساس جهت حرکت قطعات طرفین گسل نسبت به شخص ناظر به دو دسته ی راست لغز و چپ لغز تقسیم می شود.اگر در امتداد طبقه جابه جا شده به سطح گسل نگاه کنید ، در صورتی که قطعه فوق به طرف راست حرکت کرده باشد راستگرد و در حالت عکس چپ گرد نامیده می شود.
گسل معکوس revers fault
گسلی را معکوس نامند که در آن کمر بالا به طرف بالا حرکت کرده و شیب آن بیش از 45 درجه باشد گسل معکوس به حالت راندگی و رواندگی دیده می شود.
اندگی Trust fault
گسل معکوس که شیب آن کمتر از 45 درجه و بیشتر از 10 درجه باشد ، را راندگی گویند. در راندگی ممکن است کمر بالا به طرف بالا حرکت کرده و کمر پایین ثابت مانده باشد و یا کمر پایین به طرف بالا حرکت نماید و کمر بالا ثابت مانده باشد.
رواندگی overthrust fault
گسل روراندگی ، نوعی گسل معکوس است که شیب آن زاویه ای کمتر از 10 درجه دارد. و لغزش کلی آن زیاد است .
گسل عادی
گسلی را عادی گویند که کمر بالا نسبت به کمر پایین به طرف پایین حرکت نموده باشد . شیب متوسط گسلهای عادی بین....تا...درجه متغیر است که ممکن است کمتر نیز باشد . در گسل عادی گاهی ممکن است که شیب سطح گسل در جهت شیب طبقات باشد ولی گاهی نیز شیب گسل در خلاف جهت شیب طبقات است . در گسلهای عادی گاهی پدیده های پایین افتادگی و یا بالا آمدگی نیز دیده می شود .
ایین افتادگی Graben
اگر بر اثر دو گسل عادی با لغزش نسبتاً مساوی، قطعهای از زمین از نواحی اطراف پایینتر قرار گیرد به آن پایین افتادگی یا گرابن گویند.
بالا افتادگی Horst
اگر بر اثر دو گسل عادی با لغزش تقریباً مساوی، قطعهای از زمین نسبت نواحی اطراف خود بالاتر قرار گیرد، به آن هورست یا بالا آمدگی میگویند.
به بهانه ی نفوذ ریزگرد عربی به شهرهای مختلف کشورمان و آلوده کردن آسمان و فضای کشور مطالبی را از سایت های مختلف جمع آوری کردم تا اطلاعات یکجا و مناسبی را در مورد آلودگی هوا و ریزگرد و راهکارهای مقابله با آن در اختیار قرار دهم:
در شهرها، ماشینها و اتوبوسها، هواپیماها و نیز صنایع و ساختمانسازى ممکن است باعث آلودگى هوا شوند.
در خارج از شهرها غبار حاصل از شخم زدن زمین به وسیله تراکتورها، ماشینها و کامیونهایى که در جادههاى شنى یا خاکى مىرانند، ریزش کوه و دود حاصل از آتش سوزى بیشهها و مزارع باعث آلودگیهوا میشود.
یک عامل مهم دیگر آلودگى هوا در اغلب شهرهاى بزرگ گاز ازن در سطح زمین است. ازن در سطح زمین هنگامی تشکیل میشود که گازهاى آلاینده حاصل از اتومبیلها و سایر وسائلى که سوخت مصرف مىکنند با نور خورشید واکنش مىکند؛ در نتیجه گاز ازنی به وجود میآید که براى انسان سمى است.
این گاز ازن در شرایط ساکن بودن هوا، درخشندگى نور خورشید و آبوهوای گرم بیشتر به وجود میآید. این ازن در سطح زمین را نبایدبا "ازن خوب " که کیلومترها بالاتر در قسمت فوقانى جو زمین قرار دارد و اشعه ماوراء بنفش مضر خورشید را جذب میکند اشتباه گرفت.
اگزوز اتومبیل در شهرها آلایندههای متعددى را از خود خارج مىکند از جمله مونوکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن، دىاکسید گوگرد، ذرات معلق از جمله ذرات کوچکتر 10 میکرومتر،بنزن، فرمالدئید، هیدروکربنهای چندحلقهای.
اوزون که جزء اصلی مه دود است، گازی است که از ترکیب اکسید نیتروژن و هیدروکربنها در حضور نور آفتاب بوجود میآید. در اتمسفر ، ازن بطور طبیعی به صورت لایهای که ما را از اشعه ماورای بنفش محافظت میکند، وجود دارد. ولی زمانی که در سطح زمین تولید شود، کشنده است.
اتومبیلها ، کامیونها و ... ، یکی از اصلی ترین منابع اوزون هستند. در سال 1986 ، مقدار حیرت انگیز 6.5 میلیون تن هیدروکربنهای مختلف و 8.5 میلیون تن اکسیدهای نیتروژن توسط خودروهای موتوری وارد هوا شدند. نیروگاهها ، کارخانههای شیمیایی و پالایشگاههای نفت نیز سهم بزرگی در همین مساله دارند و نیمی از انتشار هیدروکربنها و نیتروژن در کشور آمریکا مربوط به آنهاست.
صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون ، خطری است که هر 3 نفر از 5 نفر با آن روبرو هستند. اکثر مردم نمیدانند که مه دود به غیر از انسان به سایر موجودات زنده هم آسیب میرساند. مه دود ازنی ، مسئول صدمات زیاد به درختان کاج و نابودی محصولات کشاورزی در بسیاری از مناطق کشاورزی است.
هر مادهای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی و زیستی آن را تغییر میدهد و به چنین هوای تغییر یافته ، هوای آلوده گویند.
در جایی دور ، بالای سر ما ، لایه نامرئی و ظریفی از اوزون وجود دارد که ما را از تشعشعات خطرناک ماورای بنفش خورشیدی محافظت میکنند. لایه ازن قرنهاست که آنجا بوده است.
ولی اکنون انسان این سپر محافظ را از بین میبرد. کلرو فلوئورو کربنها (CFCS) ، هالونها (halons) ) و سایر مواد شیمیایی مصنوعی ، در 10 تا 50 کیلومتری بالای سر ما شناورند. آنها تجزیه شده ، مولکولهایی آزاد میکنند که اوزون را از بین میبرد.
CFC ها موادی هستند که صدها مصرف گوناگون دارند. زیرا آنها تقریبا غیر سمی و مقاوم در برابر شعله بوده ، براحتی تجزیه نمیشوند. به خاطر چنین پایداری ، آنها تا 150 سال باقی خواهند ماند. گازهای CFC به آرامی تا ارتفاعات 40 کیلومتری صعود کرده و در آنجا تحت نیروی عظیم تشعشعات ماورای بنفش خورشید شکسته شده ، عنصر شیمیایی کلر را آزاد میکنند.
بعد از آزادی هر اتم کلر قبل از برگشت به زمین که سالها طول میکشد، حدود صد هزار مولکول اوزون را از بین میبرد. سه و شاید پنج درصد لایه ازن در سطح جهان تاکنون توسط گازهای CFC تخریب شده است.
با تخریب ازن در لایههای بالای اتمسفر ، کره زمین اشعه ماورای بنفش دریافت میکند که موجب بروز سرطان پوست ، بیماری آب مروارید چشم و تضعیف سیستم دفاعی بدن میشود. با نفوذ بیشتر اشعه ماورای بنفش از لایههای اتمسفر ، اثرات آن روی سلامتی بدتر شده ، بهرهدهی محصولات کشاورزی و جمعیت ماهیها کاهش خواهد یافت و آسایش هر فرد روی این سیاره تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
اثرات زیست محیطی مقادیر عظیمی از مواد زاید خطرناک که هر ساله تولید میشود، موجب نگرانی بیش از پیش شده است. در سال 1983 ، 266 میلیون تن مواد زاید خطرناک تولید شده است.
کشورهای پیشرفته بیش از هفتاد هزار ماده شیمیایی مختلف تولید میکنند که بیشتر آنها بطور کامل از نظر ایمنی آزمایش نشدهاند. استفاده نامحتاطانه از این مواد ، مواد غذایی و آب و هوای ما را آلوده کرده ، اکوسیستمهایی را که ما به آنها متکی هستیم، شدیدا" تهدید میکند.
مواد شیمیایی به بخش جدا نشدنی از زندگی روزانه ما تبدیل گشتهاند. ما از وسایل رفاهی مانند پلاستیکها ، پودرهای رختشویی و آروزولها که از مواد شیمیایی ساخته شدهاند، استفاده میکنیم. ولی اغلب از هزینه پنهانی که ناشی از آنهاست بیخبریم. نهایتا آنها از طریق محلهای دفن زباله ، زهکشیها و فاضلابها به آب و یا زمین راه پیدا میکنند.
اگر چه مصرف کنندگان به ندرت محصولات پلاستیکی را که روزانه ساخته میشود و بسته بندی که در آن خرید میکنند، به مساله آلودگی سمی ربط میدهند، باید دانست که اکثر مواد شیمیایی که در تولید و ساخت پلاستیکها مورد استفاده قرار میگیرند، بسیار سمی هستند. برحسب درجه بندی EPA باید دانست که از 20 ماده شیمیایی که تهیه آنها موجب تولید بیشترین مقدار کل مواد زاید خطرناک میشود، پنج ماده شیمیایی از شش مورد اولی ، موادی هستند که بطور مستمر در صنایع پلاستیکسازی مورد استفاده قرار میگیرند.
یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیتهای کارخانهها میزان دیاکسید گوگرد و دیاکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد میکند و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در میآید. این ذرات اسیدی مسافتهای طولانی را بوسیله باد طی میکنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو میریزند. چنین بارشهایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.
ریزگرد (به انگلیسی: haze) پدیدهای است که از ترکیب ذرات ریز گرد و غبار با آلایندههای شهری به وجود میآید و این ترکیب برای بیماران تنفسی بسیار مضر است.
در ایران منشاء اصلی این پدیده کویرها و باتلاقهای در حال خشکشدن عراق است. سه کشور ایران، عراق و عربستان بهصورت مشترک هزینههای مالچپاشی این اراضی را تأمین و تمام اراضی در فصل خاصی از سال مالچپاشی میشد. مالچ ماده چسبنده گرفته شده از مواد نفتی است که برای تثبت شنهای روان در اراضی بیابانی استفاده میشود. بهعلت بروز برخی مشکلات و تغییر رویه دولتها در این ارتباط، این اقدام صورت نگرفت و پدیده ریزگرد بهصورت گسترده بخشهایی از کشور را مورد هجوم قرار داد.
*آلودگى هوا چه علائمى در فرد ایجاد مىکند؟
آلودگی هوا میتواند باعث تحریک چشم و گلو و ریهها شود. سوزش چشم سرفه و احساس سنگینى در سینه در هنگام قرار گرفتن در معرض آلودگى شدید شایع است.
افراد مختلف واکنشهای متفاوتى به آلودگى هوا نشان میدهند.برخى ممکن است از احساس سنگینى در قفسه سینه و سرفه شدیداً ناراحت باشند و برخى دیگر ممکن است هیچ واکنشى نشان ندهند و متوجه آلودگى هوا نباشند.
با توجه به اینکه ورزش و فعالیت جسمى نیاز به تنفس سریعتر و عمیقتر دارد، ممکن است باعث تشدید علائم فوق شود. بیمارانى که مبتلا به بیمارى قلبى مانند آنژین صدری، بیمارى هاى ریوى مانند آسم یا آمفیزم هستند، معمولاً حساسیت بیشترى به آلودگى هوا دارند و زود تر از دیگران متوجه آن مىشوند.
*تاثیر آلودگى هوا بر سلامتی
خوشبختانه در اغلب افراد سالم با برطرف شدن آلودگى هوا علائم ناشى از آن هم برطرف مىشود. اما برخى افراد حساسیت بیشترى به اثرات آلودگى هوا نشان دهند.
ریههاى کودکان ممکن است با میزان کمتر آلودگى هوا احساس ناراحتى کنند. کودکان در مناطق داراى هواى آلوده بیشتر دچار برونشیت و گوشدرد مى شوند.
مبتلایان به بیمارى قلبى یا ریوى با شدت بیشترى به هواى آلوده واکنش نشان مىدهند.این افراد در طول دوره آلودگى شدید هوا باید فعالیتهاى خود را در بیرون خانه محدود کنند و مراقبتهاى پزشکى بیشترى را خواستار شوند.
به غیر از مرگ و میرهاى ناشى از آلودگى بسیار شدید هوا در کوتاهمدت، هر روز بیشتر و بیشتر مشخص میشود که آلودگى هوا به مقدار کم در درازمدت میتواند اثرات زیانآوری بر روی انسانها داشته باشد.
*در مقابل آلودگى هوا چه باید کرد؟
به گزارشهاى روزانه سازمان هاى کنترل کننده کیفیت هوا توجه کنید. در تهران مى توانید به وبسایت شرکت کنترل کیفیت هوا www.aqcc.org مراجعه کنید و وضع آلودگى هوا را به تفکیک مناطق مختلف شهر ببینید.
براى سنجش کیفیت هوا از معیارى به نام "ضریب کیفیت هوا " (Air Quality Index=AQI) یا استفاده میشود که بر حسب شدت آلودگى از صفر تا 500 درجهبندی می شود.این شاخص عمدتا میزان ازن در سطح زمین و ذرات معلق ( یه جز شمار گرده
دیرینه شناسی گیاهی
این مبحث یکی از واحد های درسی دوره کارشناسی است . که لازمه ورود به آن آشنایی جزئی با گیاهان و انشعابات آنها می باشد . مطالبی که در این بخش می نویسم آشنایی با دیرینه شناسی گیاهی و شرایط بقایای گیاهی و اجزاء آنها و روشهای تقسیم بندی و شناسایی آنها در سنگ ها را می باشد. بطوری که مشخص است سنگواره های گیاهی در زمین شناسی برای تعیین سن نسبی و شرایط آب و هوایی و تکتونیکی گذشته کاربرد فراوان دارد . ولی در مقایسه با ماکرو ومیکرو فسیل های جانوری در مکان دوم قرار داردن زیرا گستردگی و تنوع جنس آها کمتر است .
ادامه مطلب ...